Digitalisering en werkdruk binnen burgerzaken

Het is de laatste tijd vaak in het nieuws: arbeidsmigranten, voornamelijk Oost-Europeanen, zijn dakloos, leven in weilanden, op straat en vooral in grote armoede. De gang naar de juiste kanalen is haast onmogelijk voor deze personen, en hoe komt dat eigenlijk? Adresregistratie in de BRP Iedereen die in Nederland verblijft moet zich inschrijven in de Basisregistratie Personen (BRP). Heb je geen adres dat voldoet aan de eisen van een woonadres? Dan kan je kiezen voor een briefadres. De voorwaarde om ingeschreven te mogen worden is dat je de intentie hebt om van het komende half jaar, tenminste 4 maanden (2/3e) in Nederland verblijf te hebben. Deze periode hoeft niet aaneengesloten te zijn, tussen door mag je weg, als het totaal van tijd maar aan deze eis voldoet. Woonadres en briefadres, wat? De Wet BRP beschrijft de definitie van woonadres als volgt: o. het woonadres: 1° het adres waar betrokkene woont, waaronder begrepen het adres van een woning die zich in een voertuig of vaartuig bevindt, indien het voertuig of vaartuig een vaste stand- of ligplaats heeft, of, indien betrokkene op meer dan één adres woont, het adres waar hij naar redelijke verwachting gedurende een half jaar de meeste malen zal overnachten; 2° het adres waar, bij het ontbreken van een adres als bedoeld onder 1, betrokkene naar redelijke verwachting gedurende drie maanden ten minste twee derde van de tijd zal overnachten; Als je geen adres hebt dat voldoet aan deze voorwaarden, dan kan je dus kiezen voor een briefadres. Er zitten wel bepaalde voorwaarden en verplichtingen aan dit briefadres, zo moet je een briefadresgever hebben die de post voor jou in ontvangst neemt. Tegenwoordig is het ook zo, dat als iemand wél in aanmerking komt voor een briefadres maar geen briefadresgever heeft, dat de gemeente dan op moet treden als briefadresgever. Maar dat betekent niet direct dat alle eisen voor een briefadres komen te vervallen, wat helaas wel zo geïnterpreteerd wordt. Wel een woonadres, maar toch geen woonadres Vaak hebben mensen wel een woonadres, maar door omstandigheden is dit geen adres waar zij zich ook kunnen inschrijven met een woonadres in de BRP. Waarom? Door alle gevolgen die dit met zich meebrengt voor de persoon die al woonachtig is. Uitkeringen, toeslagen, (gemeentelijke)belastingen.. het is allemaal gekoppeld aan het adres in de Basisregistratie Personen. Wil je gaan samenwonen met je nieuwe vriendin, maar krijgt zij een uitkering? Dan wordt zij dus direct gekort op haar uitkering door jouw inschrijven én moet je misschien ook nog meer belasting betalen. Dat kost een hoop geld! Wil je een vriend tijdelijk uit de brand helpen en bied jij jouw logeerkamer aan voor een x aantal maanden, maar wil je niet jouw huurtoeslag verliezen? Dan kan die vriend zich beter niet inschrijven op jouw adres. En dit zijn voorbeelden van situaties waarin mensen het beste voor hebben met elkaar, maar elkaar eigenlijk niet kunnen helpen of verplicht worden te frauderen om de eigen situatie te kunnen beschermen. Maar, er zijn natuurlijk ook mensen die bewust frauderen met de voorzieningen die gekoppeld zijn aan het adres. Hypotheekrenteaftrek voor de eigenaar van een huis, die moet ingeschreven staan op het adres waar hij de hypotheek op heeft afgesloten. Verhuurd hij het pand? Dan blijft hij vaak toch zelf ingeschreven voor dit fiscale voordeel. Schijnverlating voor het verkrijgen van kindgebondenbudget of het ophogen van uitkeringen en toeslagen. “Inschrijfadressen” verkopen via marktplaats, terwijl er werkelijk niemand van de ingeschrevene echt verblijft op het adres. En dat zijn pas 3 van de vele voorbeelden uit de dagelijkse praktijk. Je kunt het zo gek niet verzinnen, of het komt voor. En dat is ook een logische consequentie van de macht die het adresgegeven heeft gekregen. Dan nog de Registratie Niet Ingezetenen (RNI) Als je niet langer dan 4 maanden van een half jaar in Nederland verblijft, of in ieder geval niet de intentie hebt om deze tijd hier te verblijven, dan kom je terecht in de RNI. Aan de RNI zitten in Nederland geen voorzieningen gekoppeld; het zorgt er heel plat gezegd enkel voor dat iemand een BSN krijgt om te kunnen werken en dus belasting te kunnen betalen. Iedereen die aan een dergelijke balie heeft gewerkt weet dat alle arbeidsmigranten twee woorden uit hun hoofd moeten leren voordat zij zich komen inschrijven in de RNI, namelijk: three months. Welke vraag je ook stelt, ze beantwoorden dit met “three months”. How old are you? > Three months. Even een blik opzij naar de begeleider vanuit het uitzendbureau en dan lijkt het helemaal goed te zijn. Binnen 10 minuten sta je weer buiten met je burgerservicenummer. En hoezeer we ze ook op het hart drukken: de brief met het BSN is voor jou, de eerste die ermee vandoor gaat is het uitzendbureau. Omdat deze registratie niet gekoppeld is aan een adresregistratie kunnen we heel veel dingen niet zien: Waar zijn deze mensen? Hoeveel mensen verblijven er in één pand? Wat betalen zij aan “huur” voor een matrasje in een volgepropte kamer? Wat zijn de leef- en werkomstandigheden van deze mensen? Er is geen zicht op. Natuurlijk zijn er door de jaren heen wel pogingen gedaan de registratie te verbeteren en mensen te beschermen, maar zoals de nieuwsberichten doen vermoeden is er weinig succes behaald. En zelfs als ze voor deze groep kiezen voor een woonadres: ze verdwijnen, wij starten een onderzoek naar de verblijfplaats en komen dan moeilijk tot niet in contact met de mensen, om ze vervolgens uit te schrijven naar vertrokken: onbekend. En onbekend is waar ze zullen verblijven. Onbekend is hoe het gaat. Onbekend is wat hun leefomstandigheden zijn en of ze hulp kunnen krijgen. Onbekend is wat ze eigenlijk wordt aangedaan.  Het kan en het moet beter! Maar hoe?

Hoe maak je met duidelijke informatie hét verschil? Zet het gebruik van jouw informatiekanalen in om jezelf en de inwoner te helpen.